HISTORIA
Warcaby należą do najstarszych i najbardziej popularnych planszowych gier dla dwóch osób. Proste do wykonania akcesoria do gry: plansza i pionki oraz stosunkowo nieskomplikowane i łatwe do zapamiętania zasady to podstawowa przyczyna popularności warcabów na niemal wszystkich kontynentach naszego globu.
Powszechnie znane warcaby mają starożytne korzenie. Za ich praprzodka uważa się grę odnalezioną podczas wykopalisk archeologicznych w miejscowości Ur na terenie dzisiejszego Iraku. W oparciu o technikę datowania węglowego stwierdzono, że przyjemność z tej gry czerpano już 3000 lat p.n.e. Co prawda ówczesne "warcaby" miały nieznacznie odmienną planszę, inną liczbę pionków oraz prawdopodobnie mogły różnić się zasadami gry.
Warcaby zostały upowszechniona w Europie we Francji u schyłku XI wieku. W ciągu lat gra nabierała coraz większej popularności, aż w 1847r. odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w warcabach.
W Polsce historia warcabów sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIVw.) a międzynarodowa odmiana tej gry (jako jedyna stosowana w poważnych rozgrywkach) zwana jest warcabami polskimi. Pierwsze drużynowe zawody w Polsce odbyły się w 1975r., a indywidualne rozgrywki o tytuł mistrza kraju w 1977r.
Warcaby są dyscypliną sportową, w której rozgrywane są mistrzostwa różnych krajów, mistrzostwa kontynentów i świata. Organizacją skupiającą narodowe federacje warcabowe jest Światowa Federacja Warcabowa.
W 1952r. Arthur L. Samuel stworzył pierwszy komputerowy program do gry w warcaby. W miarę postępu technologicznego i szybkości przetwarzania danych powstały setki potomków tego prototypu, lecz liderem w warcabach niezmiennie pozostawał człowiek, aż do 1994r., kiedy po 40 latach mistrz świata Marion Tinsley utracił swój tytuł na rzecz komputerowego programu Chinook.
W najbardziej prestiżowej odmianie gry - warcabach 100-polowych dziesięciokrotnie mistrzem świata był Aleksej Czyżow (Rosja). Ciekawostką jest fakt, że jeden z przedwojennych Mistrzów Świata - Maurycy Reichenbach (Francja) w chwili gdy zdobywał swój pierwszy tytuł formalnie był jeszcze obywatelem Polski. Jego rodzice wyemigrowali do Francji gdy Maurycy miał 9 lat. Pół roku po zdobyciu tytułu Maurycy posiadał już paszport swojej drugiej ojczyzny.
Sportowo najsilniejsi w warcabach są Rosjanie, chociaż centrum warcabowego życia to zdecydowanie Holandia. W tamtejszej lidze grają praktycznie wszyscy najlepsi zawodnicy świata.
PRZYKŁADY RÓŻNYCH ODMIAN GRY W WARCABY:
- warcaby polskie (międzynarodowe) nazywane też stupolowymi; grane na warcabnicy o rozmiarach 10x10 z użyciem "międzynarodowych zasad gry w warcaby";
- warcaby dwuliniowe (plansza 8x8) czasem nazywane szybkimi
- warcaby angielskie; w USA nazywane checkers (plansza 8x8)
- warcaby hiszpańskie (plansza 8x8)
- warcaby włoskie (plansza 8x8)
- warcaby rosyjskie (plansza 8x8)
- warcaby czeskie (plansza 8x8)
- warcaby kanadyjskie (plansza 12x12)
- warcaby klasyczne (64-polowe - na planszy 8x8, w świecie nazywane brazylijskimi) z zasadami gry takimi jak w warcabach polskich
- warcaby w Polsce nazywane "tradycyjnymi" lub po prostu kiedyś warcabami; zasadami podobne do warcabów klasycznych z tą tylko różnicą, że nie obowiązuje w nich zasada "bicia większości"
- wybijanka (w jęz. rosyjskim poddawki) to niejako antywarcaby. Polsce tę odmianę gry w warcaby nazywano "mizerka".
Główne różnice wynikają z:
- rozmiarów planszy (od 6 do 12 pól szerokości bądź długości)
- liczby pionów (od 8 do 30 na zawodnika)
- zasad bicia
- sposobu poruszania się damki
Mniej istotne różnice dotyczą:
- kolorów (barw) pól i pionów
- przebiegu czarnej przekątnej
- rozpoczynającego
Warcaby dwuliniowe to jedna z wielu odmian warcabów. Nazwa wywodzi się od liczby linii zapełnionych przez pionki jednego gracza na początku rozgrywki.
ZASADY GRY
(skrót w oparciu o Kodeks Warcabowy Polskiego Towarzystwa Warcabowego)
- Gra rozgrywana jest na ciemnych polach planszy o rozmiarze 8x8 pól.
- Każdy gracz rozpoczyna grę z ośmioma pionkami swojego koloru:
- pierwszy gra białymi (jaśniejszymi)
- drugi gra czarnymi (ciemniejszymi)
- Planszę umieszcza się tak, by grający białymi pionkami w lewym dolnym rogu widział ciemne pole.
- Pionki ustawione są na ciemniejszych polach w ten sposób, że cztery środkowe rzędy planszy są wolne.
- Jako pierwszy ruch wykonuje grający pionkami białymi, po czym gracze wykonują na zmianę kolejne ruchy.
- Celem gry jest zbicie wszystkich pionków przeciwnika lub uniemożliwienie wykonania ruchu przez przeciwnika (brak wolnych pól do ruchu).
- Pionki mogą poruszać się o jedno pole do przodu po przekątnej (na ukos) na wolne pola.
- Królówka (damka) może poruszać się po przekątnej przez dowolną liczbę pól.
- Bicie pionkiem następuje przez przeskoczenie sąsiedniego pionka lub królówki (damki) przeciwnika na pole znajdujące się tuż za nim po przekątnej (pole to musi być wolne). Zbite pionki są usuwane z planszy od razu po zbiciu.
- Pionki mogą bić tylko do przodu.
- Pionek może bić kilka pionków/królówek (damek) w jednym ruchu .
- Bicie królówką (damką) następuje podobnie do gońca szachowego lecz po biciu może przemieścić się na dowolne pole leżące za bitym pionkiem (po przekątnej).
- Królówka (damka) może bić kilka pionków/królówek (damek) w jednym ruchu .
- Pionek, który dojdzie do ostatniego rzędu planszy, staje się królówką (damką).
- Bicia są obowiązkowe. Kiedy istnieje kilka możliwych bić (w różnych miejscach planszy), gracz musi wykonać jedno z nich. Jeśli gracz nie zauważy swojej możliwości bicia, pionek który mógł je wykonać jest usuwany z planszy jeśli przeciwnik zauważy ten fakt na samym początku swojego ruchu.
- W wypadku gdy istnieje wybór pomiędzy zbiciem różnych ilości warcab przeciwnika, to obowiązkowym jest bicie większej ilości warcab (zasada bicia większości). Przy czym damka nie ma przywileju pierwszeństwa wykonania bicia przed biciem pionkiem.
- Jeżeli gracz ma możliwość bicia więcej niż jednego pionka (lub damki) w jednym ruchu to bicie jest obowiązkowe.
- Jeżeli gracz ma dwie lub więcej możliwości bicia takiej samej ilości warcab przeciwnika, to może wybrać jedną z nich.
- Podczas bicia nie można przeskakiwać więcej niż jeden raz przez tę samą bierkę.
- Partia warcabowa może się zakończyć wygraną jednego z graczy lub remisem.
- Gracza uznaje się za zwycięzcę w partii jeśli jego przeciwnik nie może wykonać ruchu z powodu:
* braku pionków (wszystkie zostały zbite),
* braku możliwości wykonania ruchu ponieważ jego warcaby zostały zablokowane (nie ma wolnych pól do ruchu),
- Partia kończy się remisem jeżeli każdy z graczy wykonana po 15 ruchów bez zmniejszania liczby pionków lub damek pozostających na planszy.